Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Official Press Release via Email
San Agustin National Conference[CLICK PDF]
27-29 November 2013 /University of San Agustin /Iloilo City
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Official Press Release via Email
The Bienvenido N. Santos Creative Writing Center of De La Salle University-Manila is inviting young critics and scholars to apply for fellowship to KRITIKA 2014 National Workshop on Art and Cultural Criticism. In collaboration with the University of St. La Salle-Bacolod (USLS), this workshop will be held on April 20-26, 2014. Eminent critic and professor Rolando B. Tolentino is workshop director.
KRITIKA is envisioned to give young scholars who want to commit themselves to art criticism a forum where they could discuss their work and concerns with established art critics in the country. The workshop focuses on critical writing in the following arts: architecture, literature, theatre, film, dance, music, visual arts, and multi-art. For 2014, a fellowship will be given to food writing/criticism.
Ten (10) applicants will be chosen for the fellowships, which include transportation stipend and free board and lodging at Balay Kalinungan, USLS-Bacolod.
Application Requirements
1. Cover letter
Should include complete contact information of applicant.
2. Workshop manuscript
Manuscript should be an unpublished critical essay on any of the following arts: architecture, literature, film, music, theatre and performing arts, visual arts, multi-art, and gastronomy. It should be on work by Filipino artist/s. Preferred manuscripts are those that study the work of our National Artists. A study may choose to examine more than one art form. Manuscripts in a regional language (e.g. Cebuano, Hiligaynon) are welcome (must be accompanied by an abstract in English or Filipino, or a translated version in English or Filipino).
3. Curriculum vitae with photo
4. Copy of a sample published critical work (optional)
A sample publication should be a critical essay which appeared in a journal, periodical or anthology.
Interested applicants should submit their application to:
Shirley O. Lua
Director, Bienvenido N. Santos Creative Writing Center
De La Salle University, 2401 Taft Avenue , Manila
For email submission, please send to: bnscwc@yahoo.com.
Deadline for application is January 15, 2014. Applicants selected for the fellowships will be notified by mail in February. For inquiries, please contact the Center at (632) 5244611 local 233, or email bnscwc@yahoo.com, bnscwc@dlsu.edu.ph.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Halin sa ‘Ballad’ ni Blexbolex via Maria Popova’s BrainPickings / http://www.brainpickings.org/index.php/tag/childrens-books/
Taga-Caridad, Hamtic, Antique kag kadya naga-obra sa Office of the Vice-Chancellor for Planning & Development kang UPV sa Miag-ao, Iloilo. Anang blog: http://linapwahan.wordpress.com
Tam-an ka bingit si Ason. Gusto na nga permi tana ginakaptan kag ginakungkong. Dali lang tana matarugan kun man-an na nga mainit nga palad kang tawo ang nagahikap kana kag indi ang sangka panid nga naog lang. Umpisa kang pagpapurot kana ni tatay, wara run tana ti gana magkaon. Gusto na lang magturog kag maghibi kang tingil tingil. Kis-a nami du lang takluban kang tela para mapatay kag mag untat run ang anang sakripisyo. Kun dar-on namun tana sa gwa, amo man ana sunod sunod sa ayam hay abit na amo dya ang anang nanay. Husto lang tana singhalan kang ayam. Nagahibi lang tana liwat kang tingil tingil. Karuluoy lang si Ason, gamay pa dya katama para mangabuhi nga naga isarahanon.
Kahapon, napatay run si Ason. Kaluoy lang ang anang sitwasyon. Nagabatang dya sa naog, dunglay ang anang ulo, nagakipot ang anang mga mata kag tigdas ang anang lawas. Ginkagat tana kang mga subay nga pula. Wara gid tana nagbuhay sa kalibutan kag wara na gid makita kun ano kanami ang mga taramnan. Kun ano dya ka berde kun Agosto kag kun ano ang pag-ingat na kadya nga daw mga bulawan kung tag-arani kun Enero. Kaluoy lang si Ason, wara na madapgan ang mahamot nga lao kun Hunyo.
Kaluoy man si Ason, wara gid tana makasipal sipal sa mga tinumpok kang inutod kun taggararab sa baryo. Wara gid tana ka saylo-saylo sa mga puno kang kasoy kag bugnay nga pirme may bunga kun tag-irinit. Wara na gid nabatian ang kalas kang tubig sa sapa kada tapos bagyo kag ang huni kang traktora nga naga-ukhal kang mga nagakudol-kudol nga lao kun tagtaranum.
Gintablog namun ang lawas ni Ason sa taramnan agud bisan paano, mangin sara tana sa lugar nga anang ginbayaan dayon. Kaluoy lang tana hay napatay tana dayon. Pero kun pinsaron, mayad run man ra gani hay indi run tana magbahol para lang gulgulan kang liog kag ilangkay sa kapayas kag balunggay imaw kang tanglad para ipadlli sa mga manuggarab kun Marso.
Rest in peace, Ason.
( 411 words)
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw
Ang pagrespeto ang isara sa pito ka virtues nga dapat natun ikabuhi parehas kang pagpatawad, pagpalangga,kag pagpakamaayo. Kon matun-an dya kang bata samtang gamay pa, budlay gid madura bisan bahul dun. Malisud ang mangin ginikanan gani tugruan gid natun ka pagtahud ang mga ginikanan. Husto gid ang akun mga ginikanan sa dyang pagtudlo.
Kinahanglan man gid ang mga ginikanan ang mangin ehemplo kadya para madali sa mga bata ang pagsunod.
Kon ginarespeto mo ang imo ginikanan, makita dya kang imo kabataan kag ikaw man respetuhon nanda bilang ginikanan. Kon ang imo pamilya wara nagasunod sa tradisyon sa pagrespeto sa ginikanan, ikaw ang mag-umpisa para sa masunod kag duru pa nga henerasyon. Mapalarun gid ang imong pamilya kon mahimo mo dya.
Ang akun pangamuyo: Amay, tuguti ako maumpisahan ang pagrespeto Kanimo nga akun Amay sa langit. Salamat sa ginikanan nga Imo gintugru kanakun. Salamat sa regalo kag pagtudlo gindulot sa akun kabuhi paagi kananda. Tudloan mo ako sa pagpatawad sa ginkulang bisan sa pagpangamuyo nga ang akun mga kabataan kag ang iba makapatawad man. Buligi kami nga makita ang mga ginikanan nga magarespeto man sa anda mga kabataan kag giyahan nga makatugru man encourage kag pagpasalamat kananda, sa amun Ginuo Jesus, Amen.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
‘Up at Dawn’ ni Bobby Wong, Jr. /www.postcardsfrommanila.com
Tampuhaw dyang cellphone:
nagakudug ang limug sa mga letra
nga nagabalita kang paghugpa kang katalagman
dara kang hangin halin sa Japan, radiation ang ngaran,
tuga kang pag-meltdown kang nuclear plant
pagkatapos kang linog, kang tsunami, kang pagliso-alsa-
kupus kang kalibutan.
Gapa-abot run ang kamatayon!
Nagdali-dali ako sa paghanda, sa pagpauli.
Ginsarado ko ang mga bintana kag gawang,
ginhulat ang imo pag-abot sa kahipus.
Rugya, sa dyang damgo kang pagkabuhi kaimaw mo,
nga sangka paghulat kag paglaum, pagbiya kag pagpaubaya
sa pagpabilin ukon paghalin,
gintay-ug ako kang napat-ud: palangga ko gid man gali ikaw.
Kag rugya ako nagapahimuyong sa balay
nga buhay run natun rulubngan antes pa mabalita
dyang pag-abot kang katapusan kang kalibutan.
Imaw kita kadya nagkutkot, hasta kita makapuyan,
kag husto lang run gid man ang dalum na kadya
para malantaw natun sa pagpahuway
nga marayu sa isara kag isara.
Hulugan ko dya kang sinipad kang bulak: humut, duag, katam-is,
antes pa mag-abot ang linog, ang tsunami, ang radiation
antes pa magmahal ang gasolina, maduktan kang asik
kang giyera kang Libya kang Bahrain kang Saudi Arabia
ang atun isla kag magkinala-kala ang tanan kag matampukan
dyang atun rulubngan
kag mag-abot ikaw
kag indi run natun makita
bangud sa karsada run nagahamyangan ang mga bagol kag tul-an.
Swerte natun: naunahan natun ang atun kamatayon.
Kag sa tunga kadyang paghulat,
napat-ud ko
nga palangga ko gid man gali ikaw.
Amo nga namati ako kang balita, namati kang musika,
nagbasa kang libro, nagsulat kadyang binalaybay,
hasta nagdulum ang akun panurukan sa kalinung
kag indi ko run makita sa pensar ang atun rulubngan
pati ang imo nawong, ang imo lawas; ang adlaw kag bulan
nga gindpudyot ko ang tampuhaw nga cellphone
kag gintawgan ikaw: “Kamusta, sa diin ‘kaw run?
May radiation nga maabot, mag-igo sa atun tutunlan,
Uli run, dali-a” nga daw parehas lang
nga may mga sinipad gid man ka bulak sa akun mga palad;
kalum-uk nga naga-abi-abi kag nagapanghamut kang kaluwasan.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Poster Credit: Adonis Durado via Facebook
Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw
Akun dya napensaran nga titulo kag naumpisahan sulat kag nag-Facebook ako pagkatapos lantaw kang Special News Report sa TV rugya sa Maine nga nagpatumbo kang akun dughan sa akun nabalitaan. May notification halin sa taga-Patnongon nga grupo gani ginbasa ko. Nakita ko ang mga litrato kang Patnongon Public Market nga narangga tungod sa bagyo Yolanda. Nakaistoryahanay kami parte sa dyang hitabo nanday Toto Rey Escano kag Inday Laylanie Hontiveros Agana samtang nagahulat ka dugang nga update parte sa Patnongon, sa bilog nga Antique kag sa Pilipinas. Indi makontak ang mga numero. Wara ako it nahimo kundi mangamuyo.
Pwede natun pensarun kun ano ang matun-an sa dyang pagtiraw sa kabuhi. Sa Bag-o nga Kasulatan, ang pagtiraw nagakahulugan kang ‘pagpamatuod paagi sa pagtiraw.’ Ang mga hitabo parehas kang bagyo Yolanda naga-demonstrar kang atun pag-inugali kag pamensarun nga magapamatuod ka atun pagtuo bilang Kristiyano kag Filipino.
Ang pagtiraw masakit nga sirkumstansiya nga ginatugutan kang Dios sa pagbag-o kang atun ugali. Amo dya ang natabo kanakun amo nga mapamatud-an ko. Ang pagtiraw nagatulod kanatun sa pag-adjust ka atun mga desisyon kag gusto kag pag-inugali. Makita natun sa Bibliya ang duro nga mga pagtiraw nga nagakahulugan kang pagsakripisyo, kabudlay, kapait, pag-antos, disiplina. Ang pagtiraw pagpas-an kang krus.
Dya tanan matapos man. Nasulat sa Psalm 34:17: ‘The righteous cry, and the LORD hears and delivers them out of all their troubles.’
Pensarun gilang natun ang benepisyo kang dyang pagtiraw. Sa liwan: disiplina, pag-adjust ka atun mga desisyon, pag-antos, pagsakripisyo — tanan paagto sa mayad nga pagbag-o. Indi kita magdura ka paglaum kag pagsarig sa Dios. Tana nagahambal: “I love you, so I’m putting you through what will bring the best out of you.” Magpati kita hay ginluwas na kita. Ginapangamuyo ko ang atun pagtuo sa tunga ka dyang pagtiraw, ang pagdugang pabaskug kang atun paglaum, ang pagpatawad, kag padayon nga pagpalangga sa isara kag isara kag sa bilog nga kasimanwa, sa dyang ginharian kang Dios.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
COMING SOON & MORE REASONS TO DONATE: A GALLERY OF AWARD-WINNING USED & NEW BOOKS FROM THE PERSONAL LIBRARY OF PANGGA GEN FOR SALE + A PICTURE BOOK + A FLASH ANIMATION IN KINARAY-A WITH ENGLISH SUBTITLE OF MICHAEL Q. ORQUEJO’S “ALIMANGO SA BAKHAWAN.”
NOTE: Pangga Gen has no political ambition.
LIKE US AT FACEBOOK.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Madurodam, gamay nga Netherlands
Jigsz NS/Byahe sa Kinabuhi
Pagka-aga nagpamahaw kami kag manamit man ang anda pagkaun. May sangka Pinoy man nga naga-obra rugto kag nagpakilala man tana kanamun kag nakipag—istorya. Ginlibot namun ang syudad paagi sa pagpanaw-panaw kag pagsakay sa tram. Nag-agto kami sa Madurodam kung sa diin makita ang mga lugar kag mga bilding kang Netherlands nga magagmay. Nami man maglibot-libot rugto. Pagkatapos nagsakay kami kang tram paagto sa baybay, sa Schevenigen. Rugto kami nag-igma sa sangka restoran sa binit kang baybay. Buhay lang ang amun hulat. Gani nasaraduhan kami sa sunod namun nga dapat agtunan, ang Delft blue factory. Nagbalik run lang kami sa The Hague liwat.
Pagkasunod nga aga nag-libot kami sa syudad kang Amsterdam. Ang una namun ginhimo amo ang magsakay sa baroto kag maglibot sa mga kanal kang syudad. Duro ang mga kanal palibot sa syudad kag duro man nga mga istorya parte sa mga balay, bilding, tulay kag karsada nga naga-angut sa mga kanal. Lain man nga perspektibo ang imo makita kung naga-turuk ikaw halin sa kanal, samtang nagapamati sa gina-istorya kang tour guide. May mga karadlawan kag may mga masubu. Daw katawhay lang kung nagapungko ikaw sa baroto kag magturuk sa babaw sa mga karsada nga duro-duro tawo nga naga-dali magpanaw sa anda nga orobrahun.
Ang baroto nga ginsakyan
Ang sunod namun nga gin-agtunan amo ang may windmill kag ang mga ginahimuan kang keso kag sapatos nga kahoy. Manami man tungud makita ang katandus kang mga tawo kang una. Hasta kadya may mga windmill nga ginausar, ugaring ang iban moderno run ang disenyo. Interesado man kami maglantaw kang paghimo kang keso. Manami pa tungud puede magtiraw-tiraw kang lain-lain nga klase kang keso. Ang sapatos nga kahoy sangka simbolo kang Netherlands. Ginagamit dya kang mga mangunguma kag mga iban nga obrador agud maproteksyonan ang anda mga kahig kung naga obra sanda sa uma ukon sa planta. Gamay run lang ang naga-gamit kadya, ugaring milyones pa gihapon ang anda ginahimo tungud sa mga turista nga nagabakal kadya bilang souvenir.
Pagbalik namun sa hotel, nagpahuway kami kag nag-umpisa run empake tungud magpa-uli na kami. Masadya man ang amun paglibot sa mga syudad sa Europa. Nakita namun ang lain-lain nga pagsinarayo kang mga tawo. Masadya maglagaw kung may mga imaw. Gani pag-bulaganay run namun sa airport, daw nasubuan man kami, tungud mabuhayan ruman siguro asta magkitaay kami liwat kanga kun bugto kag mga amiga.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Halit ni SuperTyphoon Yolanda sa Barbaza, Antique /Litrato: Faith Asenjo-Laurio
Yolanda pamatii
Duru katama nga kabuhi ang imo gindaga
Daad mabatian mo ang nguynguy
Kang mga bata nga ginbul-an mo ginikanan
Ang hibi kag panangis kang mga ginikanan
Nga ginbul-an mo bata
Kag ang bilog nga pamilya nga imo gindura
Halit ni SuperTyphoon Yolanda sa Barbaza, Antique /Litrato: Faith Asenjo-Laurio
Halit ni SuperTyphoon Yolanda sa Barbaza, Antique/Litrato: Faith Asenjo-Laurio
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw
Andut ako pa? Andut natabo dya? Palangga bala ako kang Dios? Sa diin ako nagkasala? Duro lang ang mga pamangkutanun maisipan ka tagsa-tagsa kanatun nga nagaantos. Manarisari nga klase, mga parareho nga eksperyensya kang kabuhi sa diin may pag-antos. Masakit, mabudlay, mapait, madalian, mabuhayan sa pagbangon kag magtindug sa pagpadayon atubang kang kabuhi nga indi maduraan ka paglaum nga malampuwasan ang tanan nga pag-antos.
Duro man sa kalibutan ang ginasakit kag ginapatay tungud nga nagatuo kay Kristo. Bisan nga matuod rian, santunga lang ra nga istorya. Ang pagsunod kay Kristo kabudlay ang pagkabuhi. Mangduhaduha ikaw? Sa nahambal run, andut nga ang pagpili sa pagsunod kay Kristo maga-antos? Duro lang nga mga rasones, apang dya ang tatlo nga naisip ko: 1)Pruweba– kon paano ako nga nagaantos proweba nga I belong to Him (basaha ang Hebrews 12). Kon ako magapabilin sa grasya kang Dios sa akun mga pag-antos, makita ko ang Ana kusug kon ako gahina/lapyo makadayaw sa Ginuo; 2)Prayoridad –sa pag-antos, akun nakaisip nga indi tanan dya sa kabuhi. Ang mga bagay magataliwan, magadura kag magaumpisa sa paglantaw ka mga butang nga wara sa kalibutan (2 Corinthians 4:17). Makita ang mga butang nga wara man gid it pulos sa kalibutan nga mas sobra ang natungud sa Ginuo sangsa kaugalingun; 3) Paggahum–sa pag-antos, ang mga sa palibot ko makita ang paggahum kanakun. Indi nanda maintiendihan kon paano ko malampasan ang mga pag-antos kag makita ang paggahum nga wara kananda. Magamit kang Ginuo ang “gahum sa kahinaan.”
Nagakabuhi kita sa kalibutan nga ginapalibutan ka mga pag-antos. Indi run magtingala pa kon ang pag-antos mag-abot kag nagapanuktok run sa gawang. Bisan nga ang pag-antos indi kasadyahan, mayad ang resulta. “For this light momentary affliction is preparing for us an eternal weight of glory beyond all comparison (2 Corinthians 4:17).” Ay buang, kon isipun kag kon haksun ang pag-antos! Atun lamang bantayan kon paano magamit kang Ginuo ang mga pamaagi nga indi natun ma-imagine. May mayad bala? Ikaw run lang makasabat.
Ang akun pangamuyo: Amay namun sa langit, ang tanan nga naghalin kanimo para sa kadayawan mo kag para sa kaaraydan namun, kaimaw ang amun pag-antos. Buligi kami nga makita ang pag-antos bilang regalo nga makapatubo kag makapareho ni Kristo. Ginakahidlawan namun ang kaluoy kang kalibutan nga may kapahuwayan. Patawarun mo kami kon nagakalangkag kami sa kaluoy kang kalibutan sa diin makita lamang kanimo ang matuod nga wara it katapusan nga himaya. Buligi kami nga ang amun pag-antos indi mausik bangud gamitun namun sa Imo kadayawan.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Ekserpt ito, halaw, adaptasyon-ilustrasyon ng tula ko na “Sa Aking Pag-uwi” na nasulat noong kolehiyo bilang BA Literature major sa UP in the Visayas sa Miag-ao, Iloilo. Nalathala ito sa HomeLife Magazine ng St. Paul’s Publication noong 2007, sa literary page ni Tito Leo (Dr. Leoncio P. Deriada), ang ‘Father of WestVisayan Contemporary Literature,’ na siyang nag-’discover’ sa akin sa isang writing workshop sa San Jose, Antique noong 1996 at nagsalang sa una kong national workshop, ang Iligan National Writers Workshop noong 1997, at nagdala sa akin sa NCCA Young Writers Festival sa Tagbilaran, Bohol noong 2000 saan una kong nakilala ang maraming manunulat sa Manila.
May salin ito sa English ni Angelo Ancheta [I-Klik para sa link].
Maraming salamat sa lahat, lalo na kina Danica, Chloe, at Preziella.
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
VIA EMAIL
The Philippine Center of International PEN (Poets, Playwrights, Essayists, Novelists), on the occasion of its 56th year, will hold its annual literature conference on 3-4 December 2013 (Tuesday-Wednesday) at the Multi-purpose Room 4th Floor Henry Sy Sr. Hall, De La Salle University, 2401 Taft Avenue, Manila.
The theme of this two-day conference is “Literature of Concord and Solidarity: The Writer as Peacemaker.” The panel sessions will cover topics and issues such as war and the imagination, gender wars and conflicts, conflict and creativity, and the quest for peace.
National Artist F. Sionil José will give the Message from the Founder. PEN Chairman and National Artist Bienvenido Lumbera will deliver the Andres Bonifacio Lecture on December 3, lunchtime. Dr. José Abueva, former president of the University of the Philippines, will deliver the José Rizal Lecture on December 4, lunchtime. Dr. Jaime An Lim, award-winning writer and former Dean of the College of Arts and Sciences of Far Eastern University, will be the keynote speaker.
Panelists and resource persons include Glenn Sevilla Mas, Raul Moldez, Arthur Casanova, Charlson Ong, Rebecca Añonuevo, Shem Salait Linohon, Marne Kilates, Macario Tiu, Mohammad Nassefh Macla, Don Pagusara, Christine Godinez Ortega, Santiago Villafania, Crispin Nacpil Cadiang, Telesforo Sungkit Jr., Kristian Cordero, Jun Cruz Reyes, Gutierrez Mangansakan II, Arnel Mardoquio, among others.
PEN will be launching three anthologies: Pens as Swords: The Philippine PEN José Rizal Lectures, 1958-2007 (Solidaridad Publishing), edited by José Victor Torres; Peace Mindanao (UST Publishing House), edited by Jaime An Lim; and Lit Matters: A Manual for Teaching Philippine Literature (Anvil Publishing), edited by Ronald Baytan.
Peace Mindanao and Lit Matters are projects under the Beacon Centre Programme, an outreach program of Philippine PEN, funded by PEN International and the Swedish International Development Cooperation Agency (SIDA). Copies of the first printing of these books will be distributed free to public school libraries and public libraries across the country. The publication of Pens as Swords received the generous support of Mr. Endika Aboitiz.
Other partners in this event include Anvil Publishing, De La Salle University (DLSU), DLSU Bienvenido N. Santos Creative Writing Center, Galerie Joaquin, National Commission for Culture and the Arts, Solidaridad Bookstore, University of Santo Tomas Publishing House, and the UST Varsitarian.
Writers and lovers of literature are welcome to the event. Admission is free. For inquiry and updates, please email philippinepen@yahoo.com; call (632) 2541086; or visit website http://www.philippinpen.ph.
Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw
‘In everything give thanks; for this is the will of God in Christ Jesus for you.”- Thessalonians 5:18
Ano bala ang nabatyagan ka mga nahalitan kang bagyo Yolanda? Masakit kag masubo. Nasubuan ako maglantaw/makita kag mabasahan ang mga balita parte sa mga makaluluoy natun nga mga kasimanwa. Sanda nga mga nagutuman. Kag kita nga mga buhi, ano ang aton ginapasalamat kadya nga mga oras? Ikaw lang makasabat kadya nga pamangkutanon.
Naisipan ko dyang tatlo ka bersikulo bilang mga tinaga nga labi nagapakita kang atun pag-ugali sa pagpasalamat. Bulan kadya kang pagpasalamat. Ang bilog nga kalibutan nagasaulog.
Nasorpresa gid ako. Abi ninyo, temprano pa ang pagsaulog ka adlaw kang pagpasalamat sa balay. Ang kabataan kag mga amigo ni agut ko nagplano gali sanda nga 24 pa lang nga adlaw kang Domingo, rugya sanda sa balay magtiriripon. Urihi ko run lang naman-an, kang nag-aarabot run sanda sa balay nga may mga dara nga irahawun nga turkey, mga sangkap pangluto, mga irimnon kag iba pa. Nagayuhom lang akun bata nga si Louie kay naman-an na nga sanda kadya ang nag-plano. Te, sanda man ang nag-preparar. Natingala man ako nga aga pa ang bata ko nagapanglimpyo ka sulud balay. Ay, kasadya lang gid kananda kag nagapasalamat gid ako sa andang pagpalangga kanakun kag sa andang wara paglipat. Bisan isara ka adlaw lang nangin reyna ako.
Makita ninyo sa letrato kon ano kasadya ako kaimaw sanda. Ang tiempo maramig, mahangin, naga-snow pa. Wara gani ang iba kaabot. Nag-umpisa sanda 4 pm kag nag-uruli sanda 10 pm run. May klase kag obra pa sanda sunod nga adlaw mong. Kon wara siguro, rugya sa balay sanda magpabilin. Dayawon ang Ginuo sa pagpadayon pagpalangga nanda kanakun.
Ako kag ang akun bata kag anang mga abyan.
Siguro matingala man gid kamo sa akun isugid kaninyo. Pero magpati kamo hay ang ginabasehan ko, nga amo ang sangka mas pinakaimportante nga akun ginadesisyunan sa kada adlaw, amo ang akun pagpili ka ugali. Dya mas importante sa akun mga nagriligad, edukasyon, bangko, mga naaguman nga kadarag-an kag kapaslawan, kabantugan, ukon ano pa man nga mga ginaisip kag ginahambal ka mga tawo kanakun, akun sirkumstansiya ukon akun mga pagkabutang.
Ang pag-ugali amo ang nagapadayon paugwad ukon makaparalisa man kanakun. Amo dya ang nagapakarayu ukon nagasumbag kang akun paglaum. “When my attitudes are right, there’s no barrier too high, no valley too deep, no dream too extreme, no challenge too great for me.” Pero atun batunon nga ang ginahimo ta amo ang sobra nga tiempo sa pagpamensar kag pagpalibug sa mga butang nga sa atun kabuhi indi run mabayluhan, sangsa itugruan ka atensyon ang isara ka bagay nga atun mahimo: ang atun pagpili ka ugali nga may pagpasalamat.
Parehas sa pag-umpisa natun ukon pagbalik sa dyang tinaga sa Deuteronomy 8:11: Beware that you do not forget the Lord your God’ and praise Him for His abundant goodness. Sa Psalm 107:8, 15, 21 kag 31: ’Oh, that men would give thanks to the Lord for His goodness, And for His wonderful works to the children of men!’ Ang kanta kag ang chorus nga ‘Give thanks with a grateful heart.’
Ang akun pangamuyo: Amay namun sa Langit, salamat gid sa pagdugang kabuhi kanakun, salamat man sa tanan nga nagapalangga kag nagabulig kanakun. Bendisyunan mo kami tanan nga may mapasalamatun nga tagipusuon. Even in the worst of times, we have to be thankful. Sa ngaran ni Jesus, Amen.
Alimango sa Bakhawan (The Crab in the Mangrove) ni Michael Q. Orquejo I-klik para ma-direkta sa BalaySugidanunAnimation sa Vimeo Plus.
Tatlo run ka tuig ang Balay Sugidanun! Salamat kaninyo tanan. Rugya ang ‘Alimango sa Bakhawan’ (The Crab in the Mangrove), sugidanun-pangbata nga ginpasakup sa Padya Kinaray-a 2011 nga ginhimo natun nga animation para dugang makapanaw parapit kaninyo.
Una dya sa tatlo. Ginasunod ang ‘Si Karbaw kag ang si Tulabong’ ni Gil S. Montinola kag ang ‘Si Bulan, si Adlaw, kag si Estrelya’ ni Early Sol Gadong.
Padayon kita!
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
Follow Balay Sugidanun on WordPress.com
I am teaching Hinilawod: Adventures of Humadapnon in Tarangban Cave 1 (Punlad Research House Incorporated, 2000), the 1957 account of Hugan-an, the binukot (kept-woman) of Panay Bukidnon in the hinterlands of Panay Island, as retold to and translated by the late anthropologist F. Landa Jocano.
This is the final creative output of one group of my students, their own synthesis and engagement with the printed version of the epic, their understanding — framed alongside contemporary issues and their personal contexts.
Posted with permission.
Suno sa TARAMDAN 2013 nga gintipon ni Retired General Vicente C. Pangantihon kang Centro Sur, Tibiao, Antique, kag ginbalhag sa bulig nanday Glenda Lyn Pangantihon, Ardaine Ocheda kag Mary Phryne Cartera, PANGLOT DAKO ang daan nga ngaran kang Disyembre.
Kag amo dya ay ang mga ngaran kang adlaw:
Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw
Kang 1985-1993
Tatlo ang akun mga bata. Kada tuig kami rugya nagalagaw kag bisita sa lugar ni Santa sa North Pole, Colorado. Tatlo ka beses kaimaw namun ang Lola nga nagbisita halin sa Maine. Salamat nga bisan marayu kami nagtinguha gid tana nga makita ang mga apo na. Gani amun man gid tana ginlagaw sa mga atraksyon kang Colorado Springs. Sa pangarwa kag pangatlo nga paglagaw sa Santa’s Workshop, wara run ako nagasakay-sakay pa sa mga ride, ako lang ang nagalantaw kag magyuhom kadlaw nga makita ko ang mga bata nga masadya sanda.
Sa paglagaw sa Santa’s Workshop rugya, madiskubrehan mo ang mga engkanto sa slope ka bukid kang Pikes Peak.Nagatindog ang dya nga Santa’s Workshop sa 25 acres, mga sobra napulo ka hektarya (10.1171).
Halin kang 1956 ginbuksan ang amo nga Family Theme Park para sa publiko. Gabukas dya halin sa bulan kang Mayo hasta Disyembre. Paskwa pime sa Santa’s Workshop. Mabatian ang christmas song samtang ang mga bisita nagalagaw sa village kag mag-istorya kay Santa. Magustuhan kag masadyahan ang tanan ilabi na gid ang mga bata.
Sa Balay ni Santa makita nga sobra ka busy: naga-greet si Santa sa mga bata kag nagapakig-istorya. Pirme si Santa sa balay na nagahulat umpisa sa pagbukas kang park, luwas lamang sa tunga ka oras kang tag-irigma nga kada 12:30 pm. Sigurado gid nga naga-igma man si Santa. Sa urihi akun naman-an kon paano para indi magpila kahulat kay Santa. Mayad gid magbisita maaga pa kag makapa-litrato pa kana.
Click to view slideshow.
Duro lang nga mga aktibidad kag mga ride para may kasadyahan ang tanan nga pamilya, bata man kag mal-am. Duro lang nga mga pagasakyan depende sa mga edad, kabahulun kag kabug-atun. May para sa kabataan nga mga ride, halimbawa sa Enchanted Forest. May dyan nga child-size Ferris Wheel, ang Candy Cane Roller Coaster, pony carts, mga narisari nga sarakyan para sa kabataan nga mag-drive ka Granny Bug, sa diin ang mga bata gasakay sa higante nga bug, may Christmas Tree, Starfighter kag duro pa nga mapilian.
May sarakyan para man sa pamilya. Dali makita mo rugya ang view kang park sa pinakamataas nga altitude, ang Ferris Wheel kang Kalibutan. Ay abaw akun man gid dya ginsakyan imaw kang akun bana samtang ang akun ugangan gabantay imaw ka mga apo nga galantaw kanamun nga gasakay pasaka-panaog-palibot. Sa kada pagpondo sa pinakataas, galantaw kami ka nami nga view sa palibot. Abi ko run gani katapusan ko run katu nga inoras kay man naglingin ulo ko kag nagsuruka, indi sa kahadluk kundi sa kahalangyos nga pagpondo kag paghulag kang amo nga ferries wheel. Gasiyaggit ako ka husto nga gusto ko run mag Stop kag Out. Pasensiya sa mga tawo sa idalum nga napalidan kang akun suka. Indi ko abi naisip katu nga magdara ka surukahan, indi ko man ginsugid sa akun bana nga nagalain akun pamatyag kon nagasakay sa mga rides. Basta ang akun napensaran katu nga gusto ko gid magsakay para maeksperyensiyahan ko man gid kaimaw ang akun bana sa amo nga kasadyahan ang ‘The World’s Highest Altitude Ferris Wheel.’ Nag-enjoy man gid ako bisan pa ang pagsakay sa carousel nga dumaan, kang 1919 pa.
May mga show ang Santa’s Workshop. Malantaw ang magician, mabisita ang Elmer Elf Show, kag sa Sugar Plum Terrace makita ang Chris Moose Show. Kanami lang makita ang Santa kaimaw ang Jolly Old Elf. S’yempre, dyan man ang gift shop. May Indian dolls, jewelry, shirts, mga siripalon kag mga manarisari nga souvenir parte sa Native American culture. May Candle Shop man nga popular sa nanarisari nga mga kandila.
Nadunduman ko man nga sa amo nga okasyon, dapat handaan mo ang pagsuksok ka komportable nga sapatos kay man ang lugar sa gilid kang bukid indi matapan, ang park wara nagapa-renta ka wagon ukon wheelchair pero nagapa-renta sanda ka stroller. Mayad tana akun katu hay may dara kami nga stroller hay may gamay pa nga bata. Wara ginasugtan ang pagdara kang mga pet sa park.
Ang North Pole ang main attraction sa Santa’s Workshop. Dya frozen wonderland nga sa sentro ka pamalay ukon village. Rugya may lake nga darwa ang waterfalls nga nagatugro kang katingalahan parte sa mga engkanto. Nakita ko may bubog ukon lunok nga kahoy parehas man sa istorya sa atun, ang parte kay Prinsesa Olayra. Ay ti, nakita ko man gid ang akun engkantada nga amiga!
Tana man ang baye nga nagkuon kanakun katu nga indi magsakay sa barko sa amo gid nga adlaw. Mayad man nagpati akun darwa ka tiya, wara madayon amun pagsakay sa amo nga barko kay man ang barko nalunod kang 1981. Natingala akun ugangan katu nga inoras may ginaistorya ako pero indi na nakita pero gapati man gid nga may anghel ako nga gabantay kanakun.
Ang tatlo ko ka mga bata nagahandum pa man sa gihapon nga magbisita liwan sa Colorado Springs para maagtunan nanda ang ginlagawan namun kauna kang magagmay pa sanda. Kag indi gid man nanda madumduman kon wara ti mga litrato nga makapadumdom sa amo nga lugar. Gani kon makalagaw liwan dapat mahandaan.
Kun sin-o gusto magbisita kanakun, dali imawan n’yo lang ako hay malagaw kita rugya. Salamat kag dayawun ang Ginuo nga nadumduman ko dya kag nasulat para i-istorya kaninyo, pamatuod nga natabo gid man dya, naagihan ko. Sa kadya pa lang, Merry Christmas dun kaninyo tanan.
Click to view slideshow.
Fundraising sa Stirling, Scotland
Jigsz NS/Byahe sa Kinabuhi
Kasubo maman-an nga nag-antus run kaw gani tapos wara pa ti bulig nga nag-abot. Mayad run lang nga kita nga mga Pinoy kamaan magmato-mato ilabi na gid sa paghabus-habus agud maka-pangabuhi kada adlaw kag maka-kaun bisan sangka beses lang sa sangka adlaw. Ayhan sa sitwasyon nga dya maman-an natun kun ano gid ang mga importante sa kabuhi. Ugaring bisan pa nga kama-an kita magpangita kang karan-un, kinahanglan pa gihapon makita kag maman-an nga may pag-ulikid ang atun gobyerno lokal, probinsyal kag nasyonal. Nga ang mga tawo nga ginbutang natun sa puesto may taguipusuon nga mag-alagad sa anda isigkatawo, nga bisan kabudlay agtunan ang mga baryo-baryo, ang mga opisyales nga dya kag mga kabulig sa serbisyo publiko magtinguha man daad nga malambot to ang mga marayu nga naapektuhan kang bagyo.
Manami man lantawun nga bisan ang mga tawo sa sagwa ka Pilipinas, bisan gani nga wara ti kilala kag wara ti labot sa atun, nagatinguha man nga mag-bulig bisan sa pagpangamuyo, pag-tugro kang mayad nga pulong, sa pagtugro kang mga kagamitan, sa pag-agto mismo sa Pilipinas, kag sa pag-amot kang anda kinitaan. Makatandug kang baratyagun nga sanda nga sa marayu nasakitan kag nalu-oy man sa mga nagkaratabo rugto sa atun.
Kang pag-abot ko sa Scotland kang isara ka semana, gintawgan ako kang akun propesor kag nag-hambal man tana nga nasubuan sanda sa natabo. Ginkun-an na ako nga sa Sabado may tipon-tipon sanda sa anda nga komunidad sa Kippen, Stirling, agud magtipon kang amot pinansyal para sa nabagyuhan kang Yolanda sa Pilipinas. Itugro nanda dya sa sangka organisasyon rugya sa UK nga naga-bulig sa mga nabagyuhan, ang Disaster Emergency Committee (http://www.dec.org.uk).
Sabado nga aga nag-agto ako sa Kippen. Gin-abat ako kang asawa kang akun propesor hay nagpabanwa tana para magbakal kang dugang nga mga pagkaun. Ginhiwat ang tipon-tipon nga dya sa anda nga village hall. Ginbuligan ko sanda sa paghimos kang mga lamisa kag siya, pati mga kagamitan parehas kang mga pinggan, tasa, platito, baso, kag iban pa nga gamit para sa kan-anay. Ang tawag nanda kadya ‘Soup Lunch’. Mga tawo sa komunidad mansig raha kag dara kang mga pagkaun nga mahimo makaun sa okasyon nga dya. May lain-lain nga klase kang sopas, tinapay, kag cakes, kag may tsa, kape kag juice man. May mga tawo nga naga-serbe kag naga-hugas kang mga gingamit nga mga pinggan kag tasa.
Mga pasado alas-onse nag-umpisa run ka arabot ang mga tawo. Lain-lain nga mga edad – halin sa bata gamay asta sa pinaka-mal-am. May lamisa nga naka-puesto sa gawang kag may tawo nga nakapungko rugto agud magsugata sa mga nag-arabot. Rugto nanda itugro ang anda amot para sa bagyo. Bisan pira lang puede. Isulat nanda ang anda ngaran kag iban nga mga detalye sa sangka pormas. Pagkatapos nanda mag-amot kag magsulat, puede run sanda ka-agto sa lamisa kag magbuul kang anda pagkaun. Buffet ang estilo gani nga puede kabalik-balik asta mabusog. Mayad hay dara ko man ang akun mp3 player kag nakapatukar man kami kang mga tagalog nga mga kanta.
Masadya man nga nagkirita-ay ang mga tawo sa komunidad. Ugali run nanda magtipon-tipon parehas kadya kag mag-amot para magbulig sa mga naapektuhan. Ang iban, kang naman-an nanda nga taga-Pilipinas ako, nagparapit man kag nag-istorya kanakun. Gin-istorya ko nga rugto gid ako kang natabo ang bagyo Yolanda. Duro ang anda mga pamangkot kag makita gid sa anda mga pungyahon kag mga mata ang kalo-oy nanda kag ang kasubu man sa mga natabo. Nagpasalamat ako kananda sa anda nga mga bulig kag sa pagpaminsar nga may kaluoy para sa Pilipinas.
